Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın Haziran ayı merkezi yönetim bütçe istikrarını gösteren tabloya göre, bütçe Haziran 2022'deki 31,1 milyar TL açığa kıyasla Haziran 2023’te 219,6 milyar TL açık verdi. Faiz dışı bütçe açığı geçen yılın aynı dönemindeki 18,3 milyar TL’den önemli ölçüde artarak 182,3 milyar TL oldu ve hükümetin mali durumunda önemli ölçüde bozulmaya işaret etti.
Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu’nda belirtildiği üzere, Toplam gelirler, Haziran 2023'te bir önceki yıla göre %48,2 artarak 268,2 milyar TL'ye ulaştı. Fakat gelirlerdeki artış, masraflardaki artışın gerisinde kaldı. Vergi alt kalemlerinde farklı performanslar görülmüştür. Kurumlar vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi ve gelir vergisi yıllık olarak en yüksek artışları gösterirken, ithalatta alınan katma kıymet vergisi (KDV) %131,1 ile önemli ölçüde azaldı. Toplam vergi dışı gelirler, Haziran 2023'te yıllık bazda %40,7 üzere nispeten yavaş bir artış gösterdi. Negatif gerçek faizle ihraç edilen menkul değerlerin prim satış gelirleri ve öteki vergi dışı gelir kalemlerinde sonlu büyüme görüldü. Negatif faiz oranlarıyla ihraç edilen enflasyona endeksli tahvil gelirleri azalarak genel bütçe gelirlerindeki artışı daha da sınırladı.
Toplam masraflar Haziran 2023'te %130 artarak 487,9 milyar TL'ye ulaştı ve genişleyen bütçe açığına katkıda bulundu. Harcamalardaki bu önemli artış, öncelikle seçim sonrası ve zelzele yine inşa faaliyetlerine bağlandı. Faiz dışı masraflarda iki ana kalem dışında yüksek artışlar gözlenmiştir. İşçi masrafları ve SGK devlet primi masrafları en yüksek artışları yaşadı. Sermaye masrafları bir önceki yıla göre %38,5 artarken, mal ve hizmet alımları %64,2 ile görece hudutlu bir artış kaydetti.
2023'ün birinci yarısında gelirler %48,6, sarfiyatlar ise %101,7 artarak bütçe istikrarında 483,2 milyar TL açık verdi. Bütçe 2022 Ocak-Haziran döneminde 93,6 milyar TL fazlaya vermişti. Faiz dışı istikrar, geçen yılın aynı dönemindeki 228,2 milyar TL fazladan 2023'ün birinci yarısında 208 milyar TL açık verdi.
Bütçe ve faiz dışı istikrarın GSYİH'ye oranı (12 aylık devirli)… Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, TÜİK, Dinamik Yatırım
Haziran 2023'teki merkezi yönetim bütçesi, gelir artışının masraflardaki artışı karşılayamaması ve bütçe açığının ve faiz dışı açığın kayda bedel bir halde genişlemesine yol açmasıyla önemli zorluklarla karşı karşıya kaldı. Vergi toplama eğilimleri ve ekonomik faaliyetler üzere çeşitli faktörler, bütçenin gelecekteki performansının şekillenmesinde hayati bir rol oynayacaktır. İç talepteki yavaşlamanın boyutunun toplam vergi tahsilat performansı açısından önemli olacaktır. Ayrıyeten, sarsıntı sonrası yine yapılanma faaliyetleri nedeniyle harcamalardaki güçlü artışlar devam edebilir.
Kaynak Enver Erkan / Dinamik Yatırım
Hibya Haber Ajansı
Yorumlar
Kalan Karakter: